Efficiënt gebruik van hulpbronnen staat al meer dan tien jaar op de politieke agenda van de EU. De actieplannen voor de circulaire economie maken deel uit van de strategieën van de Europese Commissie voor de circulaire economie. In 2015 heeft de Commissie haar eerste actieplan voor de circulaire economie bekendgemaakt. Dit bevatte maatregelen om onder andere toezicht te houden op de overgang van de EU naar een circulaire economie. In 2020 heeft de Commissie in reactie op de Europese Green Deal een nieuw actieplan uitgebracht. Dit actieplan bouwt voort op het vorige en de ambitie heeft om het aandeel gerecycled en in de economie teruggebracht materiaal van de EU tegen 2030 te verdubbelen.

Positief is dat sinds de bekendmaking van het eerste actieplan de activiteiten van de regeringen van de lidstaten op het gebied van de circulaire economie zijn toegenomen. Toch blijft het tempo van de vorderingen traag. De ambitie van de EU om tegen 2030 het aandeel gerecycled en in de economie teruggebracht materiaal te verdubbelen, lijkt een grote uitdaging. Dat blijkt uit deze controle door de Europese Rekenkamer van de Commissie bij het aanjagen van een circulaire economie.

In de periode 2014-2020 heeft de EU meer dan 10 miljard euro uitgetrokken voor de overgang naar een circulaire economie. EU-middelen waren beschikbaar en er heerste een algemene steun voor een circulaire economie. Desondanks hebben de Commissie en de lidstaten de financiering niet doeltreffend kunnen inzetten. Dit had gekund door bijvoorbeeld te investeren in circulaire ontwerp van producten en productieprocessen.

De EU-financiering werd grotendeels gebruikt voor afvalbeheer, dat minder mogelijkheden biedt om het milieueffect te verminderen. Er is in de programmering van 2021-2027 geprobeerd dit te verhelpen door meer nadruk te leggen op de circulaire economie. Echter kunnen de lidstaten er nog steeds voor kiezen een aanzienlijk deel van de EU-financiering te besteden aan afvalbeheer in plaats van aan het voorkomen van afval door middel van circulair ontwerp.

Resource efficiency has been on the EU’s political agenda for more than a decade. The circular economy action plans are part of the European Commission’s strategies for the circular economy. In 2015, the Commission published its first circular economy action plan. This included measures to monitor, among other things, the EU’s transition to a circular economy. In 2020, the Commission released a new action plan in response to the European Green Deal. This action plan builds on the previous one and has the ambition to double the share of recycled material in the EU and put it back into the economy by 2030.

On a positive note, since the publication of the first action plan, Member State governments’ activities in the field of the circular economy have increased. However, the pace of progress remains slow. The EU’s ambition to double the share of materials recycled and returned to the economy by 2030 appears to be a major challenge. This is evident from this audit by the European Court of Auditors of the Commission in boosting a circular economy.

In the period 2014-2020, the EU has allocated more than €10 billion for the transition to a circular economy. EU funds were available and there was general support for a circular economy. Despite this, the Commission and Member States have not been able to use the funding effectively. This could have been done, for example, by investing in circular design of products and production processes.

EU funding was largely used for waste management, which offers fewer opportunities to reduce environmental impact. An attempt has been made in the 2021-2027 programming to remedy this by placing greater emphasis on the circular economy. However, Member States can still choose to spend a significant part of EU funding on waste management rather than waste prevention through circular design.